Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau

Vào tháng 5 năm 1966, khi sửa lại tài liệu tuyệt đối bí mật, Bác chỉ ghi thêm một câu trong phần nói về đoàn kết: "Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau".

​Thế là trong hai năm 1965, 1966, phần nói về đoàn kết đã hình thành một đoạn đặc biệt quan trọng: "Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là c​ách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng. Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau".

"Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau". Chỉ một câu - một câu thật ngắn - nhưng suy cho cùng đó là điểm cơ bản nhất của vấn đề đoàn kết.

Nhớ lại, cách đây hơn 40 năm, ngày 19 tháng 5 năm 1948, ở giữa núi rừng Việt Bắc. Trong bữa ăn dịp sinh nhật của Bác tôi (đ/c Vũ Kỳ) có tâm sự một câu chuyện của riêng tôi là, trong sinh hoạt với anh em, nhiều lúc tôi thường cáu gắt, mà tự phê bình mãi vẫn khó sửa. Còn từ ngày làm việc với Bác đến nay chưa một lần nào Bác nặng lời với tôi.

Nghe tôi nói Bác ôn tồn bảo:

- Chú làm việc với Bác lâu, thì Bác làm việc với chú cũng lâu chứ. Thế nhưng Bác có thấy bao giờ chú cáu gắt với Bác đâu.

Tôi còn ngỡ ngàng chưa rõ ý Bác thì Bác đã nói tiếp:

- Hai Bác cháu ta có gì khó khăn thì bàn bạc, cùng giải quyết, việc gì mà phải nặng lời, việc gì mà phải cáu gắt. Đó chính là do Bác tôn trọng chú, chú tôn trọng Bác. Vì vậy, chú cứ tự nghĩ xem trong quan hệ công tác với anh em chú đã thật sự tôn trọng anh em chưa?

Tôi ngẫm nghĩ, càng nghĩ càng thấm thía. Nóng nảy cáu gắt đâu phải là cá tính? Nếu là cá tính thì tại sao thường chỉ nóng tính với cấp dưới chứ không bao giờ dám nóng với cấp trên?

Bữa ăn buổi tối ấy Bác đã dặn tôi ăn cơm vừa phải còn để bụng ăn tráng miệng và thưởng thức món chuối tiêu do Bác trồng.

Vừa ăn chuối, Bác vừa hỏi:

- Chú thấy bánh gatô có ngon không?

- Thưa Bác ngon ạ.

- Thế Bác mời chú ăn cơm không nói cho chú biết là có bánh gatô tráng miệng, cứ để chú ăn no căng bụng thì lúc ăn bánh gatô còn ngon nữa không?

- Thưa Bác bớt ngon ạ!

- Bớt ngon mà Bác cứ bắt chú ăn, liệu chú có khó chịu không?

- Thưa Bác có ạ!

Bác nhìn tôi, hiền hậu:

- Chú thấy đấy! Bánh gatô ngon nhưng ăn không đúng lúc thì bớt ngon, ăn không đúng cách thì không thấy ngon. Phê bình cũng vậy. Phải đúng lúc và đúng cách. Và điều quan trọng là phải biết tôn trọng lẫn nhau.

Hơn 40 năm rồi mà tôi như vẫn còn nghe rõ giọng hiền từ của Bác, còn như được ôm trùm trong ánh mắt nhân hậu, ưu ái của Bác... (Trích Thư ký Bác Hồ kể chuyện)

LỜI BÀN:  Lời của đồng chí Vũ Kỳ ngẫm nghĩ thật đúng: “Nóng nảy cáu gắt đâu phải là cá tính? Nếu là cá tính thì tại sao thường chỉ nóng tính với cấp dưới chứ không bao giờ dám nóng với cấp trên?”. Vấn đề là ở chỗ: “chú cứ tự nghĩ xem trong quan hệ công tác với anh em chú đã thật sự tôn trọng anh em chưa?”. Cần phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau thì mới thật sự mang lại sự đoàn kết và thống nhất, bài học đó vẫn còn nguyên giá trị để chúng ta ứng xử trong công tác và cuộc sống hôm nay như lời dạy của Bác: “Bánh gatô ngon nhưng ăn không đúng lúc thì bớt ngon, ăn không đúng cách thì không thấy ngon. Phê bình cũng vậy. Phải đúng lúc và đúng cách. Và điều quan trọng là phải biết tôn trọng lẫn nhau.”